Jólamatur

Jólamaturinn

Eitt það sem maður tengir alltaf við jólin er matur, og þá einkum sérstakar tegundir matar. Hvaða tegundir það eru er misjafnt eftir því hvað við höfum alist upp við. Það sem hins vegar flestir tengja við jólin eru smákökurnar. Sumar tegundir eru svo hefðbundnar að til eru margar uppskriftir af sömu tegundinni, þær hef ég saman á síðu eins og t.d. piparkökurnar. Máltíðin á aðfangadag er hinsvegar misjöfn. Ég er vön að hafa léttreykt svínakjöt en lengst aftur í minningunni fynst mér eins og það hafi alltaf verið lambalæri eða hryggur á jólunum heima. Sumir haf rjúpu og aðrir sviðasultu. Öll erum við mismunandi og það er kannski það frábærasta við þetta allt saman. Hér hef ég hugsað mér að safna saman jóla-uppskriftum.

Til jólahaldsins var fyrr á öldum oftast slátrað kind og kjötsúpa höfð á aðfangadagskvöld. Hangikjöt var einnig fastur jólamatur en rjúpur voru fátækramatur og bara borðuð á þeim heimilum sem höfðu ekki efni á að slátra lambi fyrir jólahátíðina. Í þá daga var kornmeti af skornum skamti á Íslandi og því var mesta nýnæmið um jól grautar og brauðmeti og þar með talið laufabrauðið, sem er eitt af sérkennum jólahalds á Íslandi. Sérstaða laufabrauðs felst einkum í því hversu næfurþunnt það á að vera. Upphafleg orsök þess er langsennilegast kornskorturinn sem löngum hrjáði Íslendinga, ekki síst á einokunartímanum á 17. og 18. öld. Með því að skera hráefnið sem mest við nögl var unnt að gefa fleiri munnum að smakka lostætið og útskurðurinn gerði kökurnar enn girnilegri. Snemma á 20 öld hefst kökugerð í stórum stíl til jóla og yfirgnæfði sjálfan jólamatinn, en það hefur nú aftur látið undan síga fyrir fjölbreyttara veislufæði.

Gleðileg jól og verði ykkur að góðu.