Aðventan

Síðustu fjórar vikurnar fyrir jól er kallaðar aðventa eða jólafasta. Þennan tíma notum við til að undirbúa okkur fyrir jólahátíðina sjálfa og komu frelsarans. Einkennislitur aðventunnar samkvæmt Þjóðkirkjunni er fjólublár en jólahátíðin sjálf ber síðan hvítan eða gylltan lit.

Aðventukransarnir eru eitt af augljósustu merkjum þess að aðventan er gengin í garð. Þau eru eitt það jólalegasta sem við setjum upp hjá okkur á jólaföstunni, og bera fjögur kerti, en logandi kertin merkja komu Krists og aðdragandann að henni. Fyrsta sunnudag í aðvenntu á að kveikja á fyrsta kertinu, á því næsta ásamt því fyrsta, annann sunnudag í aðvenntu og svo koll af kolli. Til er falleg vísa um kertin fjögur eftir Lilju Kristjánsdóttur sem gaman er að fara með þegar kveikt er á kertunum og hér er svo vísan : Við kveikjum einu kerti á...

Fyrsta kertið er Spádómakertið, það minnir á fyrirheit spámanna Gamla testamentisins, sem höfðu sagt fyrir um komu frelsarans, Immanúel Guð með oss.

Annað kertið er Betlehemskertið, og heitir eftir fæðingarbæ Jesús, og þar sem ekkert rúm var fyrir hann.

Þriðja kertið er Hirðakertið, nefnt eftir hirðingjunum sem fátækir og ómenntaðir fengu fyrst fregnina góðu um fæðingu frelsarans.

Fjórða kertið er Englakertið, sem minnir okkur á englana sem fluttu fréttina um fæðingu frelsarans.

Aðventukransinn á það sameiginlegt með flestu öðru skrauti sem er gert úr greinum sígrænna trjáa að hann er upprunninn í Þýskalandi eða norður Evrópu. Hið sígræna greni táknar lífið, sem er í Kristi. Hin logandi kerti benda til komu Jesú Krists hins lifandi ljóss.

Aðventukransar fóru ekki að vera almennir á Íslandi fyrr en eftir síðari heimstyrjöldina, fyrst byrtust þeir sem skraut í einstaka búðargluggum og á veitingahúsum og breyddust hægt út en fóru að vera almennari á árunum 1960-1970.

Annað augljóst merki um að aðvenntan er gengin í garð eru aðvenntuljósin sem hafa ruðið sér til rúms hér á landi og eru í dag mjög algeng aðvenntuskreyting.

Fasta fyrir jól var áður fyrr lögboðin, stundum miðuð við Andrésmessu 30. nóvember, en oftast fjórða sunnudag fyrir jól. Þaðan eru sprottnir aðventusiðir síðari tíma.

Þegar fastað var í katólskum sið var ekki étið kjöt. Erfitt er að geta sér til um hvers vegna fastað var á þennan hátt, en það má ímynda sér að það hafi komið til vegna þess að haustslátrun var þá lokið fyrir nokkru og þá fékk fólk nægt nýmeti, og því tímabært að spara kjötbyrðir og hvíla meltingarfærin, og þegar komið er fram á þennan árstíma stóð fengitími yfir svo heppilegast var að þurfa ekki að slátra strax aftur.

Desemberfasta er í kristnum sið hugsuð sem undirbúningstími fyrir fæðingarhátíð Frelsarans. Hún heitir á latínu adventus sem merkir "tilkoma". Af því er smíðað tökuorðið aðventa og var frá miðri 14. öld notað jöfnum höndum við jólaföstu sem jafnan stendur í elstu lagahandritum og kemur einnig fyrir í norskum fornlögum en vék þar að mestu fyrir aðventu.

Jólasíða Systu 19 október 2001, síðast uppfærð 11 október 2005.

Jólaljósin Jólaupphafið og trúin Jólaeftirvæntingin Jólaundirbúningur

Tenglar:

Hvað heita kertin fjögur á aðventukransinum?

Jólasíða Systu Jólaföndur Jólagrín Jólakötturinn og Grýla Jólakrækjur Jólin mín Efnisyfirlit Jólasíðu