Jólasíđa

Ađvenntan

Jólaandinn

Jólablóm

Jóladagarnir

Jóladagataliđ

Jólaeftirvćntingin

Jólaföndur

Jólagjafir

Jólagrín

Jólahefđir

Jólakerti

Jólakveđjur

Jólakötturinn og Grýla

Jólaljós

Jólamatur

Jólanetkrćkjur

Jólasagan

Jólaskraut

Jólasveinarnir

Jólasöngvar

Jólatréđ

Jólaundirbúningur

Jólaupphafiđ og trúin

Efnisyfirlit

Gestabókin

 

Ađventan

Síđustu fjórar vikurnar fyrir jól er kallađar ađventa eđa jólafasta. Ţennan tíma notum viđ til ađ undirbúa okkur fyrir jólahátíđina sjálfa og komu frelsarans. Einkennislitur ađventunnar samkvćmt Ţjóđkirkjunni er fjólublár en jólahátíđin sjálf ber síđan hvítan eđa gylltan lit.

Ađventukransarnir eru eitt af augljósustu merkjum ţess ađ ađventan er gengin í garđ. Ţau eru eitt ţađ jólalegasta sem viđ setjum upp hjá okkur á jólaföstunni, og bera fjögur kerti, en logandi kertin merkja komu Krists og ađdragandann ađ henni. Fyrsta sunnudag í ađvenntu á ađ kveikja á fyrsta kertinu, á ţví nćsta ásamt ţví fyrsta, annann sunnudag í ađvenntu og svo koll af kolli. Til er falleg vísa um kertin fjögur eftir Lilju Kristjánsdóttur sem gaman er ađ fara međ  ţegar kveikt er á kertunum og hér er svo vísan : Viđ kveikjum einu kerti á...

Fyrsta kertiđ er Spádómakertiđ, ţađ minnir á fyrirheit spámanna Gamla testamentisins, sem höfđu sagt fyrir um komu frelsarans, Immanúel Guđ međ oss.

Annađ kertiđ er Betlehemskertiđ, og heitir eftir fćđingarbć Jesús, og ţar sem ekkert rúm var fyrir hann.

Ţriđja kertiđ er Hirđakertiđ, nefnt eftir hirđingjunum sem fátćkir og ómenntađir fengu fyrst fregnina góđu um fćđingu frelsarans.

Fjórđa kertiđ er Englakertiđ, sem minnir okkur á englana sem fluttu fréttina um fćđingu frelsarans.

Ađventukransinn á ţađ sameiginlegt međ flestu öđru skrauti sem er gert úr greinum sígrćnna trjáa ađ hann er upprunninn í Ţýskalandi eđa norđur Evrópu. Hiđ sígrćna greni táknar lífiđ, sem er í Kristi. Hin logandi kerti benda til komu Jesú Krists hins lifandi ljóss.

Ađventukransar fóru ekki ađ vera almennir á Íslandi fyrr en eftir síđari heimstyrjöldina, fyrst byrtust ţeir sem skraut í einstaka búđargluggum og á veitingahúsum og breyddust hćgt út en fóru ađ vera almennari á árunum 1960-1970.

Annađ augljóst merki um ađ ađvenntan er gengin í garđ eru ađvenntuljósin sem hafa ruđiđ sér til rúms hér á landi og eru í dag mjög algeng ađvenntuskreyting.

Fasta fyrir jól var áđur fyrr lögbođin, stundum miđuđ viđ Andrésmessu 30. nóvember, en oftast fjórđa sunnudag fyrir jól. Ţađan eru sprottnir ađventusiđir síđari tíma.

Ţegar fastađ var í katólskum siđ var ekki étiđ kjöt. Erfitt er ađ geta sér til um hvers vegna fastađ var á ţennan hátt, en ţađ má ímynda sér ađ ţađ hafi komiđ til vegna ţess ađ haustslátrun var ţá lokiđ fyrir nokkru og ţá fékk fólk nćgt nýmeti, og ţví tímabćrt ađ spara kjötbyrđir og hvíla meltingarfćrin, og ţegar komiđ er fram á ţennan árstíma stóđ fengitími yfir svo heppilegast var ađ ţurfa ekki ađ slátra strax aftur. 

Desemberfasta er í kristnum siđ hugsuđ sem undirbúningstími fyrir fćđingarhátíđ Frelsarans. Hún heitir á latínu adventus sem merkir "tilkoma". Af ţví er smíđađ tökuorđiđ ađventa og var frá miđri 14. öld notađ jöfnum höndum viđ jólaföstu sem jafnan stendur í elstu lagahandritum og kemur einnig fyrir í norskum fornlögum en vék ţar ađ mestu fyrir ađventu.

 

Jólasíđa Systu 19 október 2001, síđast uppfćrđ 11 október 2005.

Jólaljósin    Jólaupphafiđ og trúin    Jólaeftirvćntingin    Jólaundirbúningur

Tenglar:

Hvađ heita kertin fjögur á ađventukransinum?

 

Jólasíđa Systu    Jólaföndur    Jólagrín    Jólakötturinn og Grýla    Jólakrćkjur    Jólin mín    Efnisyfirlit Jólasíđu